ผู้เขียน: พสิษฐ์ ทองสีนุช
เชื่อหรือไม่ว่า การใช้วัคซีนพาสปอร์ตในปัจจุบันเพื่อรับรองว่าบุคคลนั้นฉีดวัคซีนโควิด-19 เรียบร้อยแล้วไม่ได้เป็นเรื่องใหม่แม้แต่น้อย เพราะเคยมีการใช้วัคซีนพาสปอร์ตั้งแต่เมื่อเกือบ 100 ปีก่อน
ย้อนกลับไปเมื่อปี ค.ศ. 1897 ที่ประเทศอินเดีย รัฐบาลบริติชอินเดียในขณะนั้นได้ประกาศว่าผู้คนต้องแสดงหลักฐานว่าได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันแบคทีเรียอันเป็นพาหะของอวิหาตกโรคเป็นที่เรียบร้อยก่อนเดินทาง หรือในปีค.ศ. 1921 ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา ไข้ทรพิษจากฝั่งยุโรปได้แพร่ระบาดเข้ามาในพื้นที่ฝั่งทวีปอเมริกา เพื่อจัดการกับโรคระบาดในตอนนั้น จึงต้องมีการคัดกรองบุคคลที่จะเข้าไปยังสถานที่ต่าง ๆ หรือเดินทางข้ามแดนด้วย 3 สิ่ง นั่นคือ ใบรับรองการฉีดวัคซีนป้องกันโรคนี้ นอกจากนี้ตามผิวหนังและใบหน้าของผู้เดินทางจะต้องไม่แสดงอาการของโรค
นอกจากนี้ ช่วงก่อนหน้าที่จะมีการแพร่ระบาดของโควิด-19 วัคซีนพาสปอร์ตชนิดหนึ่งที่ยังคงใช้จนถึงปัจจุบัน นั่นคือ ใบรับรองการฉีดวัคซีนป้องกันไข้เหลือง (Yellow fever card) ซึ่งเป็นหลักฐานที่รับรองว่าบุคคลนั้นฉีดวัคซีนป้องกันไข้เหลืองเพื่อใช้เดินทางเข้าบางประเทศในอเมริกาใต้และแอฟริกา ทั้งนี้แม้ว่าองค์การอนามัยโลกจะระบุวัคซีนที่ต้องฉีด แต่ละประเทศก็มีมาตรการบังคับที่เพิ่มเติมแตกต่างกันออกไป อาทิ ออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ที่กำหนดให้นักท่องเที่ยวต้องแสดงหลักฐานใบรับรองการฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัด หัดเยอรมันและคางทูมท่ามกลางการระบาดของโรคหัดในปี 2019
และในตอนนี้ การเริ่มต้นทศวรรษที่เราต้องเผชิญกับโรคอุบัติใหม่อย่างโควิด-19 และเมื่อหลาย ๆ ประเทศเริ่มฉีดวัคซีนมากขึ้น ก้าวต่อไป นั่นก็คือ การนำใบรับรองการฉีดวัคซีนมาใช้เพื่อเป็นหลักฐานแสดงว่าบุคคลนั้นได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 เป็นที่เรียบร้อย อันทำให้สังคมและเศรษฐกิจกลับเข้าสู่ภาวะปกติอีกครั้ง
ดังนั้นแม้ว่าวัคซีนพาสปอร์ตยังคงเป็นเรื่องที่นำกลับมาถกเถียงกันอีกครั้ง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลในการเข้ารับวัคซีน ความเสมอภาคในสังคม หรือประเด็นเกี่ยวกับมาตรการและนโยบายการใช้วัคซีนพาสปอร์ตเป็นเครื่องมือในการเดินทางที่ต้องขบคิดกันต่อ แต่ในอดีตการต่อต้านหรือตั้งคำถามก็เคยเกิดขึ้นมาแล้วเมื่อมีการบังคับใช้มาตรการเหล่านี้
หลากหลายคำถามเกี่ยวกับวัคซีนพาสปอร์ตที่ไม่ใช่เรื่องใหม่แต่อย่างใด สามารถค้นหานโยบายการใช้วัคซีนพาสปอร์ตของแต่ละประเทศทั่วโลกได้ง่ายๆ ที่ https://vaxcert.info/
